მარიამობა „ჩე ოხვამეში“ და მამა პიმენი

მარიამობა „ჩე ოხვამეში“ და მამა პიმენი

ჭუბურხინჯის ეკლესიაში ვარ, ვერ ვიჯერებ, დღეს მარიამობაა, 2007 წელია, ომიდან რამდენი წლი გავიდა, რამდენი ცრემლი და ვაივაება ნახა ამ მიწამ.

 ეს ეკლესია „ჩე ოხვამე“  მაშინაც იყო როცა გალში ვცხოვრობდი, მაგრამ არავინ არ დადიოდა.  როცა ჩემი და ლალი ამ სოფლის სკოლის დირექტორი გახდა, აქაურობა თავის მასწავლებლებს და მოსწავლეებს მოაწესრიგებინა, გაარემონტა.  მაშინ ეს პარტიული და კომკავშირული მუშაკისათვის თამამი გადაწყვეტილება ყველას უკვირდა ....

 ახლა აქ პარაკლისია, მარიამობის პარაკლისი.  ვერ ვაცნობიერებ, რომ ეს აქ ხდება, აფხაზეთში, გალში და პარაკლისს მამა პიმენი იხდის.  

-მამა პიმენი, მამა პიმენი, მამაპიმენი, ვიმეორებ გულში უამრავჯერ, და თან იდენტიფიკაციას ვერ ვახდენ, ეს ის რომანია?  ჩემი ბავშვობის მაგობარი, ჩემი პირველი და უკანასკნელი სიყვარული, ანცი ბავშვი დაუდგრომელი, ბიჭი, და გიჟი გადარეული, თავაწყვეტილი,  უშიშარი და „მოხეტიალე“.....  „საინტერესო“ და პარადოქსებით აღსავსე, რომანტიული და ინტელექტუალი, ინტელიგენტი და „მწირი“ .....  არა, ვერა და ვერ  ვაკავშირებ ერთმანეთთან... , თურმე მეტამორფოზა მართლაც შესაძლებელია .........

მამა პიმენი ვხედავ, რომ აღელვებულია, მრევლი ნელ ნელა გროვდება, თავიდანვე აღმოჩნდა, რომ კარებს ვიღაცა აწვალებდა და ბოქლომი საგულდაგულოდ ამოავსო რკინის ნატეხებით, ვიღაცა კი აშკარად უნათებდა ასანთით, რადგანაც ბლომად ეყარა ნამწვები.  კარი მაინც გააღეს, პირველი გრძნობა საოცარი იყო,  სირცხვილის და ასევე სინანულის გრძნობა.  სირცხვილის იმიტომ, რომ არ ვიცოდი თუ ამდენი რამ იყო გაკეთებული, სინანულის იმიტომ, რომ  დახმარება არ გამიწევია ამ ადამიანისათვის. მტანჯავდა  იმის შეგრძნება, რომ ამდენი რაღაცის გაკეთება სხვასაც შეეძლო და სხვა დროს, მაგრამ არავის უზრუნია, ალბათ ეს უნდა მომხდარიყო, რომ ღმერთისათვის მოგვეხმო, გაგვეცნობიერებინა ბევვრი რამ.....

მამა პიმენს ვიღაცეები კოცნიან, აი მიკროავტობუსი ჩერდება. გადმოდის ხალხი, ისინი მამაოს ეხვევიან და თან ამბობენ, რომ ღუმურიშიდან არიან, ამის გაგონება შოკში მაგდებს, რადგან ვიცი, რომ ღუმურიში მაღალმთიანი სოფელია და ძალიან შორსაა, თან ასეთ დროს მიკროავტობუსის შოვნა და თან ფულის გადახდა ძალზე ძვირი სიამოვნებაა.   ჩვენებს –ანუ ადგილობრივებს ხომ მხოლოდ დროგით და ველოსიპედით სიარულის უფლება აქვთ, ისინი–„აფხაზები„  კი უფლებამოსილი არიან მერსედესებით ჯიპებით ან ოპელებით ისრიალონ.

 ღუმურიშელების ჩამოსვლამ ყველაზე საოცრად იმოქმედა,  ბავშვებიც იყვნენ ხანშიშესულებიც და ახალგაზრდებიც. ნაბაკევიდანაც მოვიდნენ, გალიდან კი უამრავი ხალხი იყო, მამა პიმენის ბიძაშვილები, მეზობლები......  ბევრი ნაცნობი სახე, ნაცნობი, რომელსაც სადღაც შორს შერჩენოდა ძველი იერი...   ყველა ტიროდა.......

პარაკლისი დაიწყო, მე ვტირივარ, ღაპაღუპით ჩამომდის ცრემლები, ათასნაირი გრძნობა ორევა ჩემში,  პირველი რაც მაღელვებს, ეს ის არის რომ, უმრავლესობამ ზეპირად იცის ლოცვები, რაც მიკვირს, რადგანაც სამურზაყანო ნამდვილად ვერ დაიკვეხნიდა თავისი რელიგიური განათლებით....... 

თითქოს ციდან ჩამესმის მამა პიმენის, ჩემთვის ახლობელი ნანი ნანატრი ადამიანის ხმა, რომლის ყოველ გაგონებაზე ბავშვობიდან ტანში ჟრუანტელი მივლიდა, გონს ვერ მოვდივარ, რომ ეს იგივე ხმა იყო.  ეს ხმა ახლა ოდნავ კანკალებდა, მე ხომ ვიცოდი, რომ ღელავდა,  თან განიცდიდა, არ ელოდა, რომ ეს შეშინებული და გასაცოდავებული ხალხი დაბეჩავებულები და თანაც რწმენაში ძალზე სუსტები,  გაბედავდნენ და მოვიდოდნენ....    მოვიდნენ ქართულ პარაკლისზე,  ქართველ მღვდელთან, ქართულ ეკლესიაში, მაგრამ რაც მთავარია მოვიდნენ .... ისინი მოვიდნენ.........

პატარა გოგოები მეხმარებიან, წინა ღამით მე და მამა პიმენის დედამ უამრავი რამ გავამზადეთ, ხაჭაპურები, ნამცხვრები, კანფეტები, ხილი, რომ წირვის შემდგომ ყველას ერთად გვეტრაპეზა. ეს ბედიანიდან ვიცი ყოველი წირვის მერე დედაოები ხომ ასე აკეთებდნენ მარიამობაზე ბედიანში.

ინიციატივა ავიღე, ყველაფერი გარეთ გამოგვაქვს,  ხალხს ჯერ უკვირს, ვიღაცა გარბის და იქვე სამეზობლოდან კიდევ დამატებით მოაქვს ის რაც შეუძლია, ღვინოც გაჩნდა, უამრავი საჭმელიც, მორიდებით იღებენ  მოხარშულ სიმინდსა თუ ნუცას განთქმულ ყველით გატენილ მეგრულ ხაჭაპურს. უმრავლესობა ტირის, თავიდან  მორიდებით შემდეგ კი უკვე თამამად ისმის სადღეგრძელოები

-„ღმერთმა ქნას, რომ დღევანდელი დღიდან დაიწყოს ჩვენი გათავისუფლება“

–„ამინ იყოს“

-„ღორონთს გაუგონებუდას“

ყველა ერთხმად ამბობს.

- „რა ბედნიერებაა, მამო, რომ ქართული სიტყვა გაისმა დღეს ამ „ჩე ოხვამეში“

ეს მეგრულად თეთრ სამლოცველოს ნიშნავს, ასე ეძახდნენ თურმე ამ ეკლესიას ჩვენი წინაპრები, რადგან თეთრი ქვებისგან ყოფილა აშენებული, ეხლა გარედან ბათქში აქვს, რომელიც აქა იქ ამოჭმული და ჩამონგრეულია. მაგრამ მშრომელ ხელს ირგვლივ დაუკრიალებია და მისასვლელი გზაც მოუკირწყლავთ...... 

პატარა მორიდებულ ბავშვებს ძალით ვაძლევ ტკბილეულს და საზამთროს, ვიცი რომ ღუმურიშიდან ჩამოსულ ხალხს ეშიებათ, შემდეგ  გოგოებს ვავალებ, რომ ლანგარზე დადონ ყველაფერი და ჩამოუარონ ყველას, რასაც  სიხარულით აკეთებენ, მეგრელებს ხომ, სტუმრის პატივისცემა სასიცოცხლო საქმედ მიაჩნიათ......

ვიღცა ქოშინით მოვარდა, ყველას სახე შეეცვალა ჯადოსნური სიტყვები „აფხაზები მოვიდნენ“ მეხის გავარდნსავით გაისმა, ყველას ზარავს ეს სიტყვა.  მამა პიმენს სახე შეეცვალა, მაგრამ უცებ მიხვდა, რომ ახლა მასზე იყო დამოკიდებული ბევრი რამ.  „მალემსრბოლი“ ამბობს, რომ სოფლის გამგებელი დგას მანქანით მოსახვევთან და იხმობს მამაოს,  „თუ ხალხს უნდა რომ  მე თვითონ არ მოვიდე, მამაო თავად უნდა მეახლოს“.  მამო მშვიდად ეუბნება მრევლს

–არ ინერვიულოთ ღვთის მადლით ყველაფერი კარგად იქნება, მე ეხლა მივალ და დაველაპარაკები...

უკან რამოდენიმე კაცი მიჰყვება.... ირგვლივ ჩურჩული ისმის – აბა ხალხო ვის ჰყავს „თავისი აფხაზი“ ან ნაცნობი ან ნათესავი აფხზი, დარეკეთ ჩვენს მამოს არაფერი დაუშავონ, ზოგი რეკავს ზოგი ამბობს გაეროში წავიდეთ.  

-რა გაერო რის გაერო, მოეთრევიან, დააფიქსირებენ და არაფერსაც არ იზამენ... გრძელდება „ბჭობა ჩურჩულით.“   

-მოდი ჯერ დაველოდოთ თვითონ მამო რა იტყვის, და მერე დავრეკოთ ვინმე ნათესავ აფხაზებთან,  აზრს გამოთქვემს მეორე ფრთა.

 ბჭობა კარგა ხანს გაგრძელდა, ამასობაში „მაცნემაც“ ამბავი მოიტანა, საქმეს ურჩევენო მამოს ისე, რომ მანქანიდან არც გადმოვიდნენო,  მამო კი მშვიდად ეუბნებაო, რომ რაც არ უნდა მოხდეს ეს მისი ეკლესიაა, მისი სამშობლო მიწაა და ის მაინც გადაიხდის პარაკლისს, ის მაინც ილოცებს, ის მაინც არ წავა სანამ აქ ხალხი იქნება, რადგან დღეს დედა ღვთისმშობლის დღეა....   ამაზე ჯერ გაბრაზებულა „ბატონი სოფლის გამგებელი“ ცოტა ხნის დუმილის შემდეგ კი უთქვამს „ხო ლოცვას ვერავინ დაგიშლით, მაგრამ აქ ხალხის შეგროვება, ერთად დგომა და სხვა ამბები ცუდია, თანაც შენ მამაო, ეს ყველაფერი ჯერ  აფხაზეთის მამოებთან უნდა მოგეგვარებინა და მერე დაგეწყოო ლოცვა.  „მაცნე“ აღელვებული ყვებოდა თუ როგორ მშვიდად პასუხობდა მამა პიმენი, რომ მას უკვე აქვს კურთხევა თავისი წინამძღვრისაგან, რომელსაც ის ემორჩილება და არავითარი აფხაზი მამოების ნებართვა ამისათვის არ სჭირდება......

წუთები საუკუნეებად იქცნენ, ხალხი გარინდებული ელოდებოდა როგორ წარიმართებოდა სიტუაცია. თითქოს არავინ სუნთქავდა, მხოლოდ „ჩე ოხვამე“ იდგა საუკუნეებგამოვლილი და ვინ იცის რას წინასარმეტყველებდა, ჩვენ ადამიანებს, ჩვენი ცოდვების სიმრავლისგან გონებადახშულებს და სმენადახშულებს არ გვესმოდა მისი .........

აი მამა პიმენიც გამოჩნდა... ირგვლივ სამარისებური სიჩუმეა, ისევ მამა პიმენი არღვევს ძარღვებში სისხლგაყინული ადამიანების დაძაბულობას

 –ყველაფერი კარგადაა ხალხო, ღმერთი ჩვენთანაა, თუ ერთად ვილოცებთ ვერავინ მოგვერევა, ყველას გილოცავთ კიდევ ერთხელ, ......  დედა ღვთისმშობელი გვფარავდეს, ის არასოდეს მიგვატოვებს..............

ქვითინი გრძელდება, „ჩე ოხვამე“ ისევ ისე დგას და უამრავ რამეს ამბობს, ღვთისმშობელმა შეგვაძლებინოს, რომ გავიგოთ რას გვეუბნება.....

ღომის „ფილოსოფია“

მეგრელისთვის ღომი ძირითადი საჭმელია. ის განიხილება ლამის რიტუალურ კერძად.   მისი მომზადების ეტაპები საინტერესო და მრავალფეროვანი იყო ძველ სამეგრელოში.  ახალმა ეპოქამ, რასაკვირველია, ბევრი რამ შეცვალა, მაგრამ  მეგრელისთვის წარმოუდგენელია მეგრული სადილი, სადღესასწაულო თუ სამგლოვიარო, მიცვალებულის მოსახსენიებელი სუფრა მის გარეშე. მეგრული  სამზარეულოს მშვენება „ჯურჯანი“ (მეგრული კუჭმაჭი), კუპატი, მეგრული ხარჩო და ,,გებჟალია“ ღომის გარეშე თითქოს არაფერს ნიშნავს.  ღომს „ღუმუს“  ან „ღომუს“ ეძახიან სამეგრელოში.

ყველაფერი სიმინდით იწყება. წყლის სანაპიროზე მოყვანილი და სამჯერ გამარგლული სიმინდი კარგია, კარგად გამომშრალი და ნალიაში გაშლილად შენახული-  უკეთესი, წყლის წისქვილში დაფქული ღერღილი კი საუკეთესოა ღომისთვის.

ძველ სამეგრელოში ზამთრის პირზე მთელი ოჯახი სიმინდს ხელით დაფშვნიდა,  ამას „კაკალუა“ ანუ დამარცვლა ჰქვია.  მერე ე.წ.  ,,ბუყუნში“ (16 კილოიანი საწყაო) ინახავდა, რომელიც მუხის ხისგან („ჭყონიშ ჯა“) უნდა ყოფილიყო გამოთლილი. აქედან მოდის გამოთქმა „ბუყუნჯგურა კოჩი“ ანუ ისეთი კაცი, ბუყუნს რომ ჰგავს, მოჭრილი ტანისა და გოდორა.  ბუყუნიდან წისქვილში წასაღებად სიმინდს განსაკუთრებულად ამზადებდნენ,   მუჭა-მუჭა არჩევდნენ და ისე ყრიდნენ გაქათქათებულ ტომარაში, რომელიც სპეციალურად საღომე სიმინდისთვის იყო განკუთვნილი.  მეწისქვილისთვის შენ უნდა აგეხსნა, შენს ოჯახს როგორი ღერღილი უყვარდა: მსხვილად დაფქული თუ უფრო წვრილი, საელარჯო ფქვილს შედარებით წვრილად ფქვავდნენ. მაგრამ იმ ტომარაში, სადაც სიმინდი ეყარა, არავითარ შემთხვევაში არ ჩაიყრებოდა ფქვილი, მისთვის განსაკუთრებულად გატკიცინებული, როგორც ბებიაჩემი იტყოდა, „ქათანა“ ტომარა იყო გამოყოფილი. ამის შემდგომი ეტაპი იყო მისი გაცრა,  აუცილებლად იმავე დღეს, რადგან ღერღილი ცალკე ინახებოდა და ფქვილი ცალკე.  წისქვილიდან მოტანილი ფქვილი თუ ტომარაში დიდხანს დარჩებოდა, ის მაგრდებოდა და ერთმანეთს მიეკვრებოდა, ასევე მალე იღებდა ნესტისა და ობის გემოს, ამიტომ, როგორც იტყოდნენ,  გაცრისას „ჰავაშ გშალუაფა“- „ჰაერს უნდა გაევლო“ ღერღილსა და ფქვილს შორის.

მეგრელი დიასახლისი ამისთვის განსაკუთრებულად ემზადებოდა, აუცილებლად თავზე წაიკრავდა  თეთრ თავსაფარს, ტანსაცმელს გაბერტყავდა და ხელახლა ჩაიცვამდა.  ან საერთოდ სპეციალური თეთრი კაბა ჰქონდა ფქვილისთვის. საცერი, რომლითაც ის ცრიდა, სპეციალურად საღომე ფქვილისთვის იყო განკუთვნილი. მოწესრიგებული დიასახლისი ამ საცერს სხვა დანიშნულებისთვის არასდროს იყენებდა. გაცრის დროს ჩენჩოს ცალკე ინახავდნენ საქონლისთვის.    არსებობს ასეთი ლეგენდაც,  მეგრელმა ცის კარები ნახა გახსნილი,  იცოდა, რომ რასაც ინატრებდა, აუსრულდებოდა და რა ინატრა, თუ იცით? – სიმინდის ჩენჩო და დო.  როცა დასცინეს, უპასუხა:

  -დასაცინი თქვენ თვითონ ხართ

 -  ჩენჩო თუ გაქვს, ე.ი. სიმინდი გაქვს, ღომი გაქვს, მჭადი გაქვს, საქონლისა და ფრინველის საჭმელი გაქვს, ფუჩეჩი გაქვს, სიმინდის გამხმარი ჩალა  გაქვს, რომელსაც მეგრულად „ჭა“-ს ეძახიან, სიმინდის ტაროს გული - „გუნგა“ გაქვს,  ე.ი.სითბო გაქვს, რადგან კარგად იწვის.  რაც შეეხება დოს, დო რისგან რჩება?  ე. ი. ძროხა გყავს, ყველი ამოყვანილია, ნადუღი მოხდილია, კარაქი, ჭვიშტარი და ელარჯი გაქვს.

ასე რომ, ტყუილად კი არ უნატრია მეგრელს დო და სიმინდის ჩენჩო.

ღომის მომზადება რიტუალივით იწყებოდა. დიასახლისი თმას ივარცხნიდა, ტანსაცმელს იბერტყავდა, თავზე წაიკრავდა თეთრ თავშალს და იწყებდა ღერღილის რეცხვას. ღერღილის პირველი წყალი ღომის რძით არის სავსე, ამიტომ მას სპეციალურ საცერში ატარებდნენ,  რომ სწორედ ის დაესხათ მოსახარშად, ღომს რომ თავისი გემო არ დაეკარგა.  რამდენჯერმე რეცხავდნენ ღერღილს, რომ  სიმინდის შავი წერტილები თან არ გაჰყოლოდა. შემდეგ სპეციალურ „კარდილაში“ ანუ, როგორც სამურზაყანოში იტყოდნენ, „ჩუან“-ში ყრიდნენ. ღომის „ჩუანი“_ ქვაბი აუცილებლად მხოლოდ ღომისთვის იყო განკუთვნილი, არავითარ შემხვევაში სხვა დანიშნულება არ უნდა ჰქონოდა და სქელძირიანი უნდა ყოფილიყო. თითქოს მასში სხვა კერძის მომზადება ღომის წარწყმედას ნიშნავდა.

  ღერღილი თავდახურულ „ჩუანში“ იხარშებოდა.  ღომისთვის მეგრელს შეშაც კი ცალკე ჰქონდა: „ჯამანგარი“ ანუ  რცხილა, წიფელა ან მუხა, რადგან მათ კარგი ნაღვერდალი აქვთ,  რომელზეც ჩაზელის შემდგომ ღომი კარგად იშუშება. ჩაზელა იმდენჯერ უნდა, რამდენჯერაც შეძლებდა დიასახლისი, რომელიც ღომის ქვაბს თავშლის გარეშე არ უახლოვდებოდა. დიასახლისის ერთ-ერთი სალანძღავი  იყო, თუ იტყოდნენ  – „ეს ისეთი ქალია, ღომს  თმაგაჩეჩილი რომ ზელსო“.  რაც უფრო ხშირად ჩაზელდი,  მით უფრო ხარისხიანი და კარგი  ღომი გამოდიოდა.

            როგორ უნდა მიხვდე, როდის ჩაზილო?

როდესაც ერთგვაროფან ფაფად იქცევა, ირგვლივ კი ხმელი სარტყელი ექნება.

 როგორ უნდა მიხვდე, რომ უკვე მზად არის ამოსაღებად?

როდესაც ღომს ღომის ქერქის,  „ნახვაწა“-ს  რომ ეძახიან, იმის სუნი აუვა,  მაშინ არის უკვე ამოსაღებად მზად.  მას სპეციალური „ჩოგნით“  ზელენ.  სამურზაყანოში ამ ჩოგანს „ხვარჩინ“-ს ეძახდნენ.  ღომის ამოღებისას მას ასველებენ, რომ ლამაზად დადონ თეფშზე. როგორც კი დიასახლისი ღომის ამოღებას დაასრულებდა, იმავ წამს რეცხავდა „ხვარჩინს“, სანამ ღომი შეახმებოდა. ჩოგნის  გასარეცხად დატოვება ღომისა და ოჯახის შეურაცხყოფას ნიშნავდა. დიდ ქორწილებში ჩასაზელად ხვარჩინის მაგივრობას დიდი სუთი _ „კრზა“ ასრულებდა, მაგრამ ამოღება და თეფშზე დადება მაინც „ხვარჩინით„ ხდებოდა.  ერთ ჩოგან ღომზე აუცილებლად მეორე უნდა დადებულიყო, განსაკუთრებით, თუ ის სტუმრისთვის იყო განკუთვნილი, რადგან მხოლოდ ერთი ჩოგანი ღომის დადება თეფშზე საკურთხის დროს ხდებოდა  მიცვალებულებისთვის.

თუ ოჯახი სადილობდა,  დიასახლისს აუცილებლად ერთი თეფშით ზედმეტი უნდა გამოსვლოდა, ე.წ. შემოსწრებულისთვის, რადგან, თუ იტყოდნენ, „მათ სახლში ზუსტად იმდენი ღომი ამოდის „ჩუანიდან,“ რამდენიც არიანო,_“ ნიშნავდა, რომ ოჯახი „წკუნწკი“ანუ  ძუნწი, არასტუმართმოყვარე იყო. აქ სიღარიბე არაფერ შუაში იყო. ამიტომაც დიასახლისი ღერღილის ჩაყრის დროს სტუმრის „თიას“_  ულუფას, ითვალისწინებდა, ანუ ორი მუჭა ღერღილით ზედმეტს ყრიდა.

ამოღების შემდეგ კარგი დიასახლისი „ჯამანგარის“ ნაღვერდალს გაშლიდა და ზედ გადმოაპირქვავებდა „ჩუანს“, რომ სადილისთვის დაეყოლებინა ღომის ქერქი - „ნახვაწა“.  ხშირად ,,ნახვაწას“ სულუგუნს ატანდნენ. თვითონ ნახვაწაზე ამბობდნენ, რომ მონელებას უწყობს ხელსო.

ღომს არა მხოლოდ ყუათიან და კარგად მოსანელებელ სარიტუალო საჭმელად განიხილავდა მეგრელი, არამედ - როგორც სამკურნალო საშუალებასაც. მისი პირველი ქაფი – „ღუმუში ბჟა“ ანუ  ღომის რძე, მეძუძური დედებისთვის რძის მოსაყვანად უებარი საშუალება იყო.   ნაბახუსევზე კი მეგრელი კაცები ამ  „ღუმუში ბჟას“ ქონდარს ჩაუმატებდნენ და ქაფქაფად მიირთმევდნენ. მას „ქონდარამ ტიბუს“ ეძახდნენ  („ტიბუ“ თბილს ნიშნავს).

ღომთან დაკავშირებით მეგრულ ენაში უამრავი იდიომური გამოთქმა არსებობს. მეღუმურგილე, ღუმჯგურა კოჩი, ცალფა ღუმუ ქიგემგაფუდას, და ა.შ.

ღომი არაფრით არ არის შენელებული, თითქოსდა მოსამზადებლად მარტივია  და მეგრელიც  უწყინარ, მაგრამ არაფრისმაქნის, გაფლაშულ კაცს „ღუმჯგურა კოჩ“-ს  (ღომივით კაცი) ეძახის, უფორმო და უმარილო ქალს „ღუმჯგურა ცირას ეძახის“, უსაქმურს კი „მეღუმურგილეს“ ანუ ცივი ღომის მაძიებელს.

ღომთან დაკავშირებით ბევრი მეგრული ანეგდოტიც არსებობს, მაგრამ ის მაინც რიტუალთან, ოჯახურ ტრადიციებთან, სტუმარმასპინძლობის მეგრულ წესთან არის მჭიდროდ დაკავშირებული და ბევრი მოყვარული დღესაც ჰყავს.

დალი ცატავა 4 აპრილი 2011 წელი

სიმინდის ღომის მეგრული რეცეპტი

ღომი

მასალად საჭიროა:   6–7 ულუფისთვის.

1 კგ ღერღილი

500 გრამი  ფქვილი

1,5 ლ წყალი

მომზადების წესი:

ღერღილი მოათავსეთ სქელძირიან ქვაბში (ცეპტერის ქვაბი საუკეთესოა), დაასხით წყალი, კარგად მოურიეთ  და გაატარეთ წვრილ საცერში, წყალი ჩააბრუნეთ და ისევ საცერში გაწურეთ.  შეეცადეთ, რომ ერთი და იმავე წყლით რეცხოთ, რომ სიმინდის გემო არ დაკარგოს.

მანამდე უნდა რეცხოთ, სანამ ღერღილს სუფთა წყალი არ გაუვა და არ მოშორდება შავი წერტილები  ჩენჩოსთან ერთად.

დაასხით ორჯერ მეტი წყალი ვიდრე ღერღილია. ხარშეთ დიდხანს, სანამ ერთგვაროვან მასად არ გადაიქცევა და გამხმარი სარტყელი არ მოედება. ხშირად მოურიეთ.

ჩაყარეთ ფქვილი ნელ-ნელა და ჩოგნით ურიეთ. თუ თხელი ღომი გიყვართ, მითითებულ 500 გრამზე ნაკლები ფქვილი შეიძლება ჩააზილოთ, მაგრამ ეს ღერღილზეც არის დამოკიდებული, რამდენად გაფუვდება  ხარშვის  დროს.  ჩაზელისას  მაღალ  ცეცხლზე შედგით და გამუდმებით წრიულად ურიეთ.  5–10 წუთის მერე ცეცხლს დაუწიეთ და გააჩერეთ 10–15 წუთი, ხშირად ჩაზილეთ,  რამდენჯერაც არ დაგეზარებათ. როდესაც ღომს „ნახვაწას“  ანუ ღომის გამხმარი ქერქის სუნი აუვა და აღარ ექნება ნედლი ფქვილის სუნი, ის ამოსაღებად მზადაა.

დაასველეთ ჩოგანი და ისე ამოიღეთ თეფშზე დასადებად. შეგიძლიათ გვერდები შეულამაზოთ ისევ სველი ჩოგნით.